Tài sản cố định là gì? Phân loại và điều kiện ghi nhận TSCĐ

Tài sản cố định (TSCĐ) đề cập đến các tài sản mà một tổ chức sở hữu để sử dụng trong hoạt động kinh doanh dài hạn. Tài sản cố định thường bao gồm những tài sản vật chất như đất đai, nhà xưởng, máy móc, thiết bị và phương tiện vận chuyển. Để tìm hiểu chi tiết hơn về Tài sản cố định là gì? Phân loại và điều kiện ghi nhận TSCĐ? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây của MISA. 

Xem thêm: Nguyên giá tài sản cố định là gì? Cách xác định nguyên giá TSCĐ

1. Tổng quan về tài sản cố định

Tài sản cố định không có quy định chung mà được xác định theo Thông tư 45/2013/TT-BTC. Theo đó, tài sản cố định được phân loại cụ thể cho từng loại như sau:

• Tài sản cố định hữu hình: Đây là những tài sản vật chất như nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải… Tài sản này tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh và vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu.
• Tài sản cố định vô hình: Đây là những tài sản không có hình thái vật chất, ví dụ như chi phí liên quan trực tiếp đến đất sử dụng, quyền phát hành, bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả…
• Tài sản cố định thuê tài chính: Đây là những tài sản mà doanh nghiệp thuê từ công ty cho thuê tài chính. Sau thời hạn thuê, bên thuê có quyền mua lại tài sản hoặc tiếp tục thuê theo điều kiện đã thỏa thuận.
• Tài sản cố định tương tự: Đây là những tài sản có cùng công dụng trong cùng một lĩnh vực kinh doanh và có giá trị tương đương.

Những tài sản cố định thuộc các loại trên được định nghĩa và quản lý theo quy định của Thông tư để đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý tài sản cho các tổ chức và doanh nghiệp.

Một vài ví dụ về tài sản cố định:

• Trong ngành xây dựng: Một công ty xây dựng sở hữu một số tài sản cố định như máy móc xây dựng (máy đào, máy xúc, máy trộn bê tông), các phương tiện vận chuyển (xe tải, xe cẩu), và cơ sở vật chất như nhà xưởng, văn phòng.
• Trong ngành sản xuất: Một nhà máy sản xuất ô tô có tài sản cố định bao gồm các dây chuyền sản xuất, máy móc gia công, khuôn mẫu, nhà kho lưu trữ, và hệ thống máy móc trong phòng thí nghiệm.
• Trong ngành dịch vụ: Một công ty vận chuyển hàng hóa sẽ sở hữu tài sản cố định như xe tải, xe container, và kho bãi để lưu trữ và quản lý hàng hóa.
• Trong ngành khách sạn: Một khách sạn có tài sản cố định bao gồm tòa nhà khách sạn, nội thất (giường, tủ, bàn, ghế), hệ thống điều hòa không khí, hệ thống quản lý khách hàng, và thiết bị như máy giặt, máy sấy.
• Trong ngành năng lượng: Một trạm điện mặt trời có tài sản cố định bao gồm các bảng pin mặt trời, hệ thống điện, hệ thống lưu trữ năng lượng, và các cơ sở vật chất như tòa nhà điều hành và nhà máy biến áp.

2. Tài sản cố định gồm những gì?

2.1. Tài sản cố định hữu hình

Tài sản cố định hữu hình là các tài sản vật chất có hình thái vật chất rõ ràng, bao gồm:

• Đất đai và các công trình xây dựng như nhà xưởng, văn phòng, cửa hàng, khách sạn.
• Máy móc, thiết bị, công cụ và phương tiện vận chuyển như máy sản xuất, máy móc công nghiệp, xe cộ, máy bay, tàu thủy.
• Trang thiết bị nội thất và ngoại thất như bàn ghế, giường, tủ, bàn làm việc.

>> Tìm hiểu thêm về: Tài sản cố định vô hình là gì? Các xác định và hạch toán TSCĐ vô hình

2.2. Tài sản cố định vô hình

Đây là các tài sản không có hình thái vật chất rõ ràng, nhưng có giá trị và ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, bao gồm:

• Quyền sở hữu trí tuệ như bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền, thương hiệu.
• Quyền sử dụng đất và các quyền liên quan trực tiếp đến đất sử dụng.
• Bằng kỹ năng, bằng cấp và bằng chứng chỉ đào tạo.

=>> Tìm hiểu thêm: Tài sản cố định vô hình là gì? Các xác định và hạch toán TSCĐ vô hình

2.3. Tài sản cố định thuê tài chính

Đây là các tài sản được thuê từ công ty cho thuê tài chính, bao gồm: Máy móc, thiết bị, xe cộ và các tài sản khác được thuê để sử dụng trong hoạt động kinh doanh.

2.4. Tài sản cố định tương tự

Đây là các tài sản có cùng công dụng trong cùng một lĩnh vực kinh doanh và có giá trị tương đương, ví dụ như các dòng sản phẩm tương tự hoặc các mô hình kinh doanh tương tự.

3.  Điều kiện ghi nhận tài sản cố định 

Theo quy định tại Thông tư 45/2013/TT-BTC, điều kiện ghi nhận tài sản cố định như sau: 

• Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó.
• Tài sản cố định được áp dụng trong nhiều chu kỳ kinh doanh và có thời gian sử dụng lâu hơn 1 năm. Để được xem là tài sản cố định, giá trị ban đầu của chúng phải được xác định một cách đáng tin cậy và có giá trị từ 30.000.000 đồng trở lên. 

Ngoài ra, tài sản cố định cũng phải tuân thủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật, bao gồm:

• Tài sản cố định phải có đầy đủ hồ sơ và chứng từ hợp lệ.
• Tài sản cố định phải thuộc sở hữu của doanh nghiệp hoặc được thuê từ một doanh nghiệp thông qua hình thức thuê tài chính.
• Tài sản cố định có thể tồn tại độc lập hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau để thực hiện các chức năng cụ thể.

4. Giải đáp một số thắc mắc về tài sản cố định

Câu 1: Tài sản cố định tăng nói lên điều gì?

Tài sản cố định tăng thường cho thấy sự mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư của một tổ chức. Nó có thể biểu thị việc mua sắm tài sản mới hoặc mở rộng quy mô hiện có để gia tăng khả năng sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ.

>> Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn hộ kinh doanh cá thể kê khai thuế: Những điều cần biết

Câu 2: Tài sản cố định giảm nói lên điều gì?

Tài sản cố định giảm có thể chỉ ra sự giảm quy mô hoạt động kinh doanh, sự hạn chế hoặc tiêu thụ tài sản hiện có, hoặc sự thay thế bằng công nghệ mới hoặc thiết bị hiệu quả hơn. Nó cũng có thể phản ánh các yếu tố bên ngoài như suy thoái kinh tế hoặc sụt giảm nhu cầu thị trường.

Câu 3: Các phương pháp khấu hao tài sản cố định?

Có hai phương pháp chính để tính khấu hao tài sản cố định: phương pháp khấu hao thẳng đều (straight-line depreciation) và phương pháp khấu hao giảm dần (declining balance depreciation)

• Phương pháp khấu hao thẳng đều phân bổ một phần đều nhau của giá trị tài sản cố định qua suốt thời gian trích khấu hao. Ví dụ: nếu một tài sản có giá trị 100 triệu đồng và thời gian trích khấu hao là 5 năm, thì mỗi năm sẽ được khấu hao 20 triệu đồng.
• Phương pháp khấu hao giảm dần, như phương pháp khấu hao số dư theo tỷ lệ cố định (declining balance depreciation), phân bổ một tỷ lệ cố định của giá trị còn lại của tài sản vào mỗi năm. Theo phương pháp này, tỷ lệ khấu hao thường cao hơn ở những năm đầu và giảm dần theo thời gian.

Xem thêm: Khấu hao tài sản cố định là gì? Cách tính khấu hao TSCĐ

Câu 4: Xác định thời gian trích khấu hao tài sản cố định như thế nào?

Thời gian trích khấu hao tài sản cố định được xác định dựa trên tài liệu hướng dẫn của pháp luật và quy định kế toán. Thông thường, thời gian trích khấu hao được xác định dựa trên tuổi thọ kỹ thuật của tài sản hoặc thông qua thỏa thuận giữa các bên liên quan. Tuổi thọ kỹ thuật là thời gian mà tài sản có thể được sử dụng một cách hiệu quả trước khi trở nên không còn hữu ích hoặc cần được thay thế.

=>> Tìm hiểu thêm: Cách hạch toán khấu hao tài sản cố định – có ví dụ cụ thể