Cổ phần là gì? Phân biệt cổ phần và cổ phiếu từ A đến Z

Cổ phần không chỉ là đơn vị vốn cơ bản của công ty cổ phần mà còn là chìa khóa giúp nhà đầu tư tham gia vào quá trình phát triển doanh nghiệp và hưởng lợi từ cổ tức. Hiểu rõ cổ phần là gì và tại sao nó quan trọng sẽ giúp đưa ra các quyết định đầu tư thông minh, nắm bắt cơ hội sở hữu tài sản. Hãy cùng MISA eSign tìm hiểu bài viết dưới đây.

1. Tổng quan về cổ phần

1.1. Cổ phần là gì?

Căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 111 Luật Doanh nghiệp 2020 định nghĩa khái niệm cổ phần là phần vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau.

Người sở hữu cổ phần được gọi là cổ đông và họ có quyền được chia cổ tức, tham gia biểu quyết, chuyển nhượng cổ phần và các quyền khác theo quy định pháp luật.

Ví dụ:

Nếu vốn điều lệ của công ty là 3 tỷ đồng và được chia thành 1.000 cổ phần, thì mỗi cổ phần sẽ có mệnh giá là 3 triệu đồng.

Căn cứ theo quy định tại khoản 1, khoản 2 điều 114 Luật doanh nghiệp 2020, cổ phần bao gồm các loại sau:

• Cổ phần phổ thông: Là loại cổ phần bắt buộc phải có trong công ty cổ phần, mang lại quyền biểu quyết và nhận cổ tức cho cổ đông.
• Cổ phần ưu đãi cổ tức: Là cổ phần được hưởng cổ tức với mức cao hơn so với cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hằng năm.
• Cổ phần ưu đãi hoàn lại: Là cổ phần mà công ty có thể hoàn lại vốn góp cho cổ đông theo điều kiện đã ghi trong cổ phiếu hoặc điều lệ của công ty.
• Cổ phần ưu đãi biểu quyết: Là cổ phần có số phiếu biểu quyết nhiều hơn cổ phần phổ thông, thường dành cho cổ đông sáng lập hoặc tổ chức được ủy quyền.
• Cổ phần ưu đãi khác: Là các loại cổ phần ưu đãi không thuộc các loại trên, được quy định theo điều lệ công ty và pháp luật chứng khoán.

1.2. Cổ phần và cổ phiếu khác nhau như thế nào?

Bảng so sánh Cổ phần và cổ phiếu

Mối quan hệ giữa cổ phần và cổ phiếu

• Cổ phần là phần vốn góp thực tế mà cổ đông sở hữu trong công ty cổ phần, thể hiện quyền sở hữu và tỷ lệ vốn góp vào công ty.
• Cổ phiếu là chứng từ pháp lý xác nhận quyền sở hữu cổ phần của cổ đông, dùng làm bằng chứng để thể hiện quyền lợi và lợi ích của cổ đông đối với phần vốn góp đó.

Như vậy, cổ phần là cơ sở pháp lý, còn cổ phiếu là hình thức thể hiện quyền sở hữu cổ phần. Người sở hữu cổ phiếu chính là người sở hữu cổ phần tương ứng đã được ghi nhận trong cổ phiếu đó. Cổ phiếu giúp cổ phần dễ dàng chuyển nhượng, giao dịch trên thị trường, trong khi cổ phần là căn cứ pháp lý để xác định quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của cổ đông trong công ty.

Ví dụ minh họa

Một công ty có vốn điều lệ 10 tỷ đồng, chia thành 10.000 cổ phần, mỗi cổ phần có mệnh giá 1 triệu đồng.

• Công ty phát hành 10.000 cổ phiếu, mỗi cổ phiếu đại diện cho 1 cổ phần.
• Khi mua một cổ phiếu, người mua đang sở hữu một cổ phần trong công ty và trở thành cổ đông.

2. Đặc điểm nổi bật của cổ phần

• Chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn đã góp hoặc cam kết góp

Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản của công ty trong phạm vi số cổ phần mà mình đã góp hoặc cam kết góp. Trách nhiệm của cổ đông không vượt quá giá trị cổ phần sở hữu, do đó cổ đông không bị liên đới chịu trách nhiệm cá nhân ngoài phần vốn góp.

• Biểu hiện quyền sở hữu tài sản

Cổ phần thể hiện quyền sở hữu đối với tài sản của công ty và xác lập tư cách thành viên trong công ty cổ phần. Công ty cổ phần có thể phát hành các loại cổ phần khác nhau, như cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi, nhằm điều chỉnh quyền lợi và nghĩa vụ của các cổ đông theo quy định pháp luật. Những cổ đông sở hữu cùng loại cổ phần sẽ có quyền, nghĩa vụ và lợi ích tương ứng và ngang nhau.

• Cổ phần có giá trị mệnh giá xác định

Mệnh giá của cổ phần do công ty xác định và được ghi nhận trên cổ phiếu. Tuy nhiên, mệnh giá cổ phần không bắt buộc phải bằng giá chào bán. Giá chào bán cổ phần được Hội đồng quản trị quyết định nhưng không được thấp hơn giá thị trường tại thời điểm chào bán.

• Tính không thể phân chia của cổ phần

Vì cổ phần là phần vốn nhỏ nhất và được phân chia từ vốn điều lệ thành các phần bằng nhau, nên cổ phần không thể bị phân chia nhỏ hơn nữa.

• Tính dễ dàng chuyển nhượng

Người sở hữu cổ phần có quyền chuyển nhượng cổ phần cho người khác một cách thuận tiện. Điều này góp phần tạo nên cấu trúc vốn mở của công ty cổ phần, giúp cổ đông thường xuyên thay đổi, tạo điều kiện cho việc huy động vốn linh hoạt và vận hành doanh nghiệp hiệu quả.

3. Phân biệt các loại cổ phần phổ biến hiện nay

Dưới đây là bảng phân biệt các loại cổ phần:

Hy vọng qua bài viết trên đã giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về cổ phần là gì và vai trò quan trọng của nó trong thế giới đầu tư và kinh doanh. Nắm vững kiến thức về cổ phần sẽ giúp các nhà đầu tư tự tin hơn khi quyết định góp vốn hay giao dịch trên thị trường chứng khoán. Đừng bỏ lỡ cơ hội phát triển tài chính – hành trình đầu tư bắt đầu từ việc hiểu đúng về cổ phần.